تعطیلات دانکرک

v

روبر مرل، روایتگر جنگ با چاشنی روان انسان

خالق رمان شنیدنی تعطیلات دانکرک، توانایی فوق‌العاده‌ای در تلفیق ژانر جنگی با پیرنگ روان‌شناختی دارد. او سلسله‌ی وقایع را نه از بالا، بلکه از نگاه مردمانی که ناچار به تحمل آن هستند، تماشا می‌کند. افراد کمی هستند که چون او می‌توانند در عین سادگی قلم، چهره‌ی کریه جنگ را به‌درستی تصویر کنند و چالش‌های اخلاقی آن را به نمایش بگذارند. روبر مرل با احساس جنون، ترس و فروپاشی روان انسان در شرایط سخت آشنایی دارد. او ذهن درهم‌فرورفته‌ی انسان‌ها را با مهارت خاص قلم خود، به منظره‌ی ویران جنگ می‌آلاید و به این ترتیب، ذات پوچ و بی‌معنای جنگ را به مخاطب خود یادآور می‌شود.

مایا، شخصیت اصلی داستان، نیز دیر یا زود چاره‌ای جز پیدا کردن راه فرار از بندر دانکرک ندارد. او در هر قدم از این سفر اجباری با حوادث رعب‌آسای تازه‌ای روبه‌رو می‌شود. بوی خون و عرق فضای داستان را پر کرده و صداهای گوش‌خراش بمباران، شلیک مسلسل‌ها، فریادها و تقاضا برای کمک بخشی از مشاهدات او در این جابه‌جایی است. کودکان رهاشده، افراد ناتوان و سالخورده و زنان و مردان بی‌گناه بسیاری به دنبال این حمله‌ی غیرانسانی باید خود را از سواحل دانکرک به خشکی برسانند. اما گویی جولین برای سوار شدن بر کشتی نجات، چالش‌های بیشتری دارد.

نویسنده‌ی رمان تاریخی و صوتی تعطیلات دانکرک، در نمایش فضای التهاب‌آلود جنگ سنگ‌تمام گذاشته. به همان اندازه که سایه‌ی وحشت و نااطمینانی بر سراسر داستان چیره شده، تکاپو و دست‌وپا زدن انسان‌ها برای زنده ماندن، در لحظه‌به‌لحظه‌ی داستان دیده می‌شود. با تمام این‌ها، حتی سرزنده و امیدوارترین انسان‌ها نیز در برابر نیروی تاریک جنگ توانی برای مقابله ندارند. حتی وقتی که مایا برای فرار از دست نیروهای نظامی به خانه‌ی دختری پناه می‌برد و به ظاهر از چنگال مرگ رهایی می‌یابد، مصیبت‌ها به شکل تازه‌ای وارد می‌شوند و نحسی جنگ از نو او را در آغوش می‌گیرد.

نویسنده‌ای که شاهد جنگ بود

روبر مرل، قلمی بکر و کم‌مانند دارد. هر کسی که طعم تلخ جنگ را چشیده باشد، روایتی منحصربه‌فرد از خرابی و گرسنگی و آوارگی آن خواهد داشت. نویسنده‌ی داستان صوتی تعطیلات دانکرک، که خود از نزدیک تماشاگر وقایع جنگ بوده، روایتی تکان‌دهنده و هنرمندانه از آن به‌جا می‌گذارد و تصویری شفاف از روزهای تیره‌وتار جنگ می‌سازد. اگر شما نیز دوست دارید شاهد این روایت انسانی و تأثیرگذار از یکی از نویسندگان برتر ادبیات فرانسه باشید، پیشنهاد می‌کنیم حتماً به این کتاب گوش بسپارید.

این کتاب با تلاش نشر صوتی رادیو گوشه و یاری انتشارات چشمه تهیه شده. محمدعلی صادقی، مترجم اثر و روایتگر آن، مهبد قناعت پیشه است.